ନୋଟା ଭୋଟ୍ କଲେ ଉତ୍ତମ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଚୟନ କରିବାରେ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ
ଉତ୍ତମ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଚୟନ କରିବାରେ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରେ ନୋଟା ଭୋଟ୍
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ୨୦୧୩ର ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ପରେ ନିର୍ବାଚନରେ ନୋଟା (ଉପରୋକ୍ତ ମଧ୍ୟରୁ କେହିନୁହେଁ) ଭୋଟ୍ର ବ୍ୟବହାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଯଦି ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦ୍ବିତା କରୁଥିବା କୌଣସି ପ୍ରାର୍ଥୀ ଭୋଟରଙ୍କୁ ଯୋଗ୍ୟ ନ ଲାଗନ୍ତି ତେବେ ସେ ନୋଟାକୁ ନିଜର ଭୋଟ ଦେଇପାରିବେ। ନାଗରିକଙ୍କୁ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିବାର ସୁଯୋଗ ଦେବା ପାଇଁ ନୋଟାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ସର୍ବପ୍ରଥମେ ୨୦୧୩ରେ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥିଲା। ପ୍ରଥମେ ୫ ରାଜ୍ୟର ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ନାଗରିକଙ୍କୁ ଏହାର ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ସୁଯୋଗ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ପରେ ସମସ୍ତ ବିଧାନସଭା ଏବଂ ଲୋକସଭା କ୍ଷେତ୍ରର ଭୋଟରଙ୍କୁ ଏହି ବିକଳ୍ପ ମିଳିଥିଲା।
ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ୨୦୦୪ର ଏକ ଆବେଦନର ଶୁଣାଣି କରି ୨୦୧୩ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୭ରେ ନୋଟା ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ। ଭୋଟ ଦେବାର ଅଧିକାରରେ ଭୋଟ ନ ଦେବାର ଅଧିକାର ମଧ୍ୟ ସାମିଲ ରହିଛି ବୋଲି କୋର୍ଟ କହିଥିଲେ। ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ ବିଶ୍ବର ୧୪ ତମ ଦେଶ ଭାବେ ଭାରତ ଏହି ବିକଳ୍ପ ପ୍ରଦାନ କରୁଛି। ନୋଟା ରାଜନୈତିକ ଦଳଙ୍କୁ ଉତ୍ତରଦାୟୀ ବନାଉଛି। ଏହା ଉତ୍ତମ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଚୟନ କରିବାରେ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିପାରେ। ଯଦି ଦଳଗୁଡିକ କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ଅଯୋଗ୍ୟ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ମୈଦାନଙ୍କୁ ଓହ୍ଲାନ୍ତି ତେବେ ନୋଟା ବିକଳ୍ପ ଚୟନ କରି ଭୋଟର ଏହାକୁ ବିରୋଧ କରିପାରିବେ। ଭାରତୀୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ୨୦୧୩ ଅକ୍ଟୋବର ୧୧ରେ ଏଭିଏମ ଏବଂ ବାଲାଟ ପେପରରେ ନୋଟା ବିକଳ୍ପ ଉପଲବ୍ଧ କରାଇ ଥିଲେ। ଏହା ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ତାଲିକାର ଶେଷ ଧାଡ଼ିରେ ଥାଏ। ୨୦୧୩ରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଛତିଶଗଡ଼, ମିଜୋରାମ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ଏବଂ ଦିଲ୍ଲୀ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥିଲା।
ନୋଟାକୁ ଅଧିକ ଭୋଟ ମିଳିଲେ କ’ଣ ହେବ
ଅନ୍ୟ ଭୋଟ ପରି ନୋଟା ଭୋଟକୁ ମଧ୍ୟ ଗଣା ଯାଇଥାଏ। ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କ ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ ନୋଟା ଭୋଟକୁ ନାକଟ ଭୋଟ୍ ଶ୍ରେଣୀରେ ରଖାଯାଇଥାଏ। ଯଦି ନୋଟାକୁ ଶହେ ପ୍ରତିଶତ ଭୋଟ ଯାଏ ତେବେ ସେଠାରେ ପୁଣିଥରେ ନିର୍ବାଚନ କରାଯାଇଥାଏ। କିନ୍ତୁ ଯଦି ଜଣେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଗୋଟିଏ ଭୋଟ ପାଆନ୍ତି ଏବଂ ଅନ୍ୟ ସବୁ ଭୋଟ ନୋଟାକୁ ଯାଇଥାଏ ତେବେ ସେହି ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ବିଜୟୀ ଧରା ଯାଇଥାଏ। ୨୦୧୯ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ନୋଟାର ଭୋଟ ଶେୟାର ୧.୦୬ ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା। ମାତ୍ର ବିହାରରେ ସର୍ବାଧିକ ୨.୦ ପ୍ରତିଶତ ଭୋଟ ନୋଟାକୁ ମିଳିଥିଲା। ନାଗାଲାଣ୍ଡରେ ଏହି ବିକଳ୍ପକୁ ସବୁଠାରୁ କମ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥିଲା। ଏଠାରେ ନୋଟାର ଭୋଟ ସେୟାର ୦.୨୦ ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା। ୨୦୧୯ରେ ୬୫, ୨୨, ୭୭୨ ଭୋଟ ନୋଟାକୁ ମିଳିଥିଲା।
